TLDR: Naukowcy przejrzeli 13 badań w których widoczny był związek miedzy niedostateczną ilością snu i skłonnością do różnych smaków. Okazuje się, że niedobór snu może zwiększać skłonność do wszystkiego co słodkie, nie wpływając jednocześnie na naszą ochotę na inne smaki (kwaśny, ostry itd.). Te obserwacje mogą częściowo tłumaczyć związek między niedostateczną ilością snu i niekorzystnymi nawykami żywieniowymi (czyt. śpisz mało, masz większą ochotę na słodkości, a to prosta droga do nadwyżki kalorycznej). Sweet dreams nagle nabierają nowego znaczenia :)
Sprawdzamy badanie: The influence of sleep on human taste function and perception: A systematic review
Wpływ snu na funkcjonowanie i percepcję smaku u ludzi: przegląd systematyczny
Problemy ze snem są powiązane ze zwiększonym ryzykiem otyłości. Zidentyfikowano wiele mechanizmów wspierających tę relację, w tym zmiany w przetwarzaniu sensorycznym i procesach wyboru żywności. Badacze smaku niedawno zaczęli analizować, czy zmiany w percepcji smaku występują w wyniku krótko- lub długoterminowych nawyków związanych ze snem.
Niedawno opublikowano wyniki badania, które jest przeglądem systematycznym (wszyscy wolimy ang. systematic review), czyli typem badania w którym analizuje się kilka-kilkanaście przeprowadzonych badań szukając wspólnych wzorców.
Metodologia przeprowadzonego badania
Przeprowadzono systematyczny przegląd literatury w czterech elektronicznych bazach danych: Medline, Embase, CINAHL i PsycInfo uwzględniając publikacje dostępne do 22 marca 2024 r.
Kryteria włączenia:
- Badania obserwacyjne lub interwencyjne
- Uczestnicy: dorośli (18+ lat) o normalnej wadze, z nadwagą lub otyłością, bez chorób wpływających na funkcje smakowe
- Badania analizujące wpływ czasu trwania lub jakości snu na wrażliwość lub percepcję smaku
Wykluczono badania na zwierzętach, dzieciach, osobach z zaburzeniami snu, zaburzeniami rytmu dobowego, zaburzeniami odżywiania lub chorobami przewlekłymi, czyli wybrano badania przeprowadzone na "przeciętnym Kowalskim". Łącznie przeanalizowano 13 badań (7 randomizowanych badań kontrolowanych i 6 badań przekrojowych). Oceniono jakość badań za pomocą listy kontrolnej Academy of Nutrition and Dietetics Evidence Analysis Library.
Kluczowe wyniki badania
- Smak słodki:
- Badania obserwacyjne i interwencyjne wykazały, że preferowane stężenie słodyczy wzrasta wraz ze skróceniem czasu snu.
- Wpływ snu na wrażliwość na smak słodki jest mniej jednoznaczny.
- Smak słony:
- Zarówno wrażliwość, jak i preferencje dotyczące smaku słonego wydają się być stosunkowo odporne na wpływ niewystarczającego snu.
- Inne smaki (kwaśny, gorzki, umami):
- Dostępne dane są ograniczone i niejednoznaczne, co utrudnia wyciągnięcie pewnych wniosków.
Znaczenie wyników badania
Zmiany w percepcji smaku słodkiego spowodowane niedoborem snu mogą potencjalnie prowadzić do zwiększonego spożycia żywności i napojów zawierających cukier, co z kolei może przyczyniać się do zwiększonego poboru energii w warunkach ograniczenia snu. Potwierdzają to niedawne badania, które wykazały, że interwencja polegająca na wydłużeniu snu skutkowała zmniejszonym spożyciem wolnych cukrów przez uczestników.
Nasz własny blok reklamowy
Jeśli jesteś osobą, która ma problemy z jakością snu, zasypia z trudem, wybudza się często i przez to śpi mniej niż rekomendowane 7-8 godz. to sporym wsparciem mogą okazać się dwa produkty z naszej oferty. W swoim portfolio mamy:
- olejek CBD na sen z dodatkiem lawendy, melatoniny i specjalnych terpenów
- żelki z melatoniną i CBD na sen
- przygotowaliśmy także tekst omawiający najskuteczniejsze suplementy na sen i ich działanie
Olejek polecamy osobom z przewlekłymi zaburzeniami snu, szczególnie jeśli czujesz, że spowodowane są one stresem. Żelki to rozwiązanie "wagi lekkiej", do codziennego użytku - smaczne, proste w użyciu, ale zawierają cukier.
Ograniczenia i potencjalne kierunki dalszych badań
Badanie to, choć wartościowe, ma pewne ograniczenia, które należy wziąć pod uwagę przy interpretacji wyników. Większość analizowanych badań opierała się na małych próbach, co może ograniczać możliwość generalizacji wniosków. Ponadto, różnorodność w metodach pomiaru snu i smaku utrudnia bezpośrednie porównywanie wyników między badaniami. Zauważalny jest też brak równowagi w badanych smakach - większość prac skupiała się na smaku słodkim i słonym, pozostawiając inne smaki niedostatecznie zbadane.
W przyszłości warto byłoby przeprowadzić badania na większych i bardziej zróżnicowanych demograficznie populacjach, wykorzystując rzeczywiste produkty spożywcze zamiast roztworów wodnych, co mogłoby lepiej odzwierciedlać codzienne doświadczenia żywieniowe. Istnieje również potrzeba dalszych badań interwencyjnych z realistycznymi protokołami ograniczenia snu, które lepiej oddawałyby rzeczywiste warunki życia. Wreszcie, brakuje badań analizujących, jak zmiany w percepcji smaku przekładają się na rzeczywiste spożycie żywności - aspekt kluczowy dla zrozumienia pełnego wpływu snu na nawyki żywieniowe i zdrowie.
Wnioski z badania
Dostępne dowody sugerują, że percepcja hedoniczna smaku słodkiego wydaje się być podatna na wpływ krótkiego snu, przy czym preferowane stężenie słodyczy wzrasta wraz ze skróceniem czasu snu. Natomiast wpływ snu na wrażliwość na smak słodki jest mniej jednoznaczny. Wrażliwość i ocena hedoniczna smaku słonego wydają się być względnie odporne na zmiany związane ze snem, ale potrzebne są dalsze badania. Dowody dotyczące innych jakości smakowych są obecnie niewystarczające.
Badania te rzucają nowe światło na złożone zależności między snem, percepcją smaku a zachowaniami żywieniowymi. Zrozumienie tych mechanizmów może mieć istotne implikacje dla opracowywania strategii zapobiegania otyłości i promocji zdrowia publicznego.
